Urodzony w 1914 r., zmarł w 1998 r. Muzealnik, regionalista, bibliofil. Nestor sanockiego muzealnictwa, znawca i miłośnik walorów turystycznych rodzinnego miasta i okolic, niezrównany gawędziarz. W 1934 ukończył sanockie gimnazjum. Przez kilka lat wspólnie z A. Rybickim, i A. Fastnachtem współpracował przy organizowaniu i otwarciu w 1934 r. Muzeum Ziemi Sanockiej. W 1938 r. rozpoczął studia na Akademii Handlu Zagranicznego we Lwowie, jednak wybuch II wojny światowej je przerwał. Powrócił do Sanoka i od 1940 r. na wniosek malarza Leona Goetza, rozpoczął pracę w sanockim zamku przy zbiorach polskich połączonych wówczas dwóch placówek: Muzeum Ziemi Sanockiej i Muzeum Towarzystwa Łemkowskiego.
W czasie okupacji uratował przed zniszczeniem kilkadziesiąt książek, które zapoczątkowały działalność późniejszej powiatowej i miejskiej biblioteki w Sanoku oraz biblioteki Muzeum Historycznego. Przechowywał również zbiory muzealne.
Po wyzwoleniu Sanoka w 1944 r. decyzją komendanta miasta Stefan Stefański został mianowany kustoszem Muzeum Ziemi Sanockiej.
W latach 1948-1949 z upoważnienia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Krakowie razem z A. Rybickim podjął się ratowania cennych zabytków sztuki sakralnej, przede wszystkim ikon, znajdujących się w opuszczonych cerkwiach na terenie województwa rzeszowskiego. Zwieziono wówczas ok. 600 ikon, co pozwoliło na stworzenie w Muzeum Historycznym unikatowej kolekcji i galerii malarstwa ikonograficznego, która należy obecnie do najcenniejszych w kraju i Europie.
Organizował szereg wystaw, był założycielem archiwum społecznego w Sanoku, uczestniczył w powstaniu w 1958 r. Muzeum Budownictwa Ludowego oraz galerii współczesnego malarstwa (1963). W maju 1968 r. jako członek Rady Miejskiej wystąpił z wnioskiem o zmianę nazwy placu Hanki Sawickiej na dawną, plac św. Jana. Fakt ten w niedługim czasie doprowadził do zwolnienia Stefańskiego ze stanowiska dyrektora muzeum. Dzięki wstawiennictwu prof. dra Stanisława Lorenca – óczesnego dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie – Stefan Stefański został pracownikiem Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku na stanowisku starszego kustosza działu oświatowego. Pracował tam do momentu przejścia na emeryturę, tj. do 31 VII 1979 r.
Był organizatorem i członkiem wielu społecznych przedsięwzięć związanych z życiem i działalnością regionu sanockiego. Należą do nich odbudowy: dzisiejszego Sanockiego Domu Kultury, pomnika Tadeusza Kościuszki, z jego inicjatywy ufundowano w Sanoku tablice pamiątkowe 100-lecia śmierci Adama Mickiewicza, 1000-lecia państwa. Był również wieloletnim członkiem Towarzystwa Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka oraz Towarzystwa Numizmatycznego (kolekcjonował medale, ekslibrisy, kufle do piwa, zegary, żelazka).
Na jego dorobek składa się około 25 publikacji o charakterze etnograficznym i krajoznawczym, w tym pierwszy powojenny przewodnik pt. „Sanok i okolice” oraz „Kartki z niedawnej przeszłości Sanoka”, „Cmentarze sanockie”, „Karmel Zagórski” i in.
Bibliografia podmiotowa
Wydawnictwa ciągłe
ARTYKUŁY
Trzydzieści lat Muzeum Sanockiego : (zarys historii powstania i rozwoju) / Stefan Stefański // Rocznik Sanocki. – (1967), s.297-315
Złota moneta celtycka z Trepczy, pow. Sanok / Stefan Stefański // Acta Archeologica Carpathica . – T.9 (1967), s.75-77
1969
Cele i osiągnięcia Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku w latach 1958 – 1969 / Stefan Stefański // Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. – Nr 10 (1969), s.20-25
1971
Analiza ważniejszych prac oświatowych MBL w roku 1970 -kontakty z publicznością / Stefan Stefański // Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. – Nr 13 (1971), s.49-50
Otwarcie Muzeum w Jaśle / Stefan Stefański. – Il. // Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku . – Nr 14 (1971), s.62-63
1972
Pracownia Konserwatorska Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku / Stefan Stefański , Halina Piasecka. – Il. // Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. – Nr 16 (1972), s.7-11
1991
Dziady sanockie / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1991, nr 32, s.9
Jedna sanocka kamienica / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1991, nr 23, s.6
Sanockie zegary / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1991, nr 17 s.7
Szwejk w Sanoku / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1991, nr 25 s.6
Święto zmarłych / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1991, nr 30, s.6
1992
Judasz / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. -1992, nr 15, s.10
Nikodem Biernacki – muzyk i kompozytor 1826 – 1892 / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1992, nr 8, s.6
1993
Kamienny sokół na cmentarzu sanockim / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1993, nr 7, s.10.
Lampiarz / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1993, nr 27, s.5
Poczta w Sanoku / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1993, nr 15, s.10
Ramerówka / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1993, nr 13, s.10
Spór graniczny przy Morskim Oku w świetle dokumentów Muzeum Historycznego w Sanoku / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1993, nr 20, s.5
Sylwester – ach, co to był za bal! / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1993, nr 28, s.7
Wokół Świąt Wielkanocnych / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1993, nr 4, s.1, 12
Zbigniew Kaszycki: Fotografia artystyczna / Stefan Stefański // Nasza Propozycja. – 1993, nr 11, s.[5-6]
1994
Bale i zabawy w Sanoku w okresie międzywojennym / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 4, s.6
„Comber babski” – co to jest? / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. -1994, nr 50, s.7
Ciocia Dozia / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 38, s.6
Cztery panoramy Sanoka w obrazach / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 17, s.6
Cztery widoki zamku sanockiego / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 1, s.5
200 Lat Pieniądza Papierowego w Polsce / Stefan Stefański. – Il. // Nasza Propozycja. – 1994, nr 20, s.[1-4]
Introligator Werner / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 2, s.6
Jakie piwo, gdzie i w czym pijali nasi dziadkowie? / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 49, s.7
Kilka legend z Sanoka i okolic / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 9, s.6
Legendarna cukiernia Peszkowskiego / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 44, s.6
Lot balonem „Sanok” z przygodami / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 41, s.6
Mrzygłodzkie garnki w Sanoku / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 16, s.6
Najstarsze tablice pamiątkowe w Sanoku / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 34, s.6
Obębniacz sanocki / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 7, s.6
Piotr Radwański – ogrodnik miejski w Sanoku / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 36, s.6
Rakarz, czyli hycel / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 6, s.6
Sanotorium doktora Domańskiego w Olchowcach / Stefan Stefński. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 40, s.6.
Sanocka widokówka / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 22, s.6
Sanocki chleb / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 31, s.6
Sanoczanie w karykaturze Józefa Sitarza i Mariana Kruczka / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 20, s.6.
Trzy ekslibrisy o tematyce sanockiej / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 30, s.6
Wierszopis sanocki, którego nie znacie / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 25, s.6
Wystawa obrazów i rzeźby w Sanoku / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 15, s.6
1995
A może by do Mrzygłodu? / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. -1995, nr 23, s.6
Dwa portrety zbiorowe w kościele oo. franciszkanów w Sanoku / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1995, nr 31, s.6
Galeria Bieszczadzkich Twórców Kultury w Zagórzu / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1995, nr 38, s.6
Kopiec Adama Mickiewicza w Sanoku / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1995, nr 14, s.5
„Kubuś” / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1995, nr 27, s.6.
Matka Boska Uśmiechu / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1995, nr 5, s.6
Mój „Kuba” / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1995, nr 10, s.6
Najciekawszy zabytek renesansu w pobliżu Sanoka / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1995, nr 7, s. 6
Niezwykła historia jednego przedmiotu / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1995, nr 1, s.6
O Tadeuszu Kurasiu i jego szlachetnym muzealnym zamierzeniu / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1995, nr 29, s.6
Propozycja na wolny dzień / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1995, nr 8, s.6
San – piękna nasza rzeka / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1995, nr 6, s.6
Sanoccy nieszkodliwi dziwacy / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1995, nr 25, s. 7
Sanockie medale pamiątkowe / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1995, nr 4, s.6
Słów kilka o Karmelu Zagórskim / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1995, nr 12, s.6
Wielkie pranie / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 3, s.6
1996
Bramy naszych kamieniczek / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1996, nr 15, s.6
Miejsca widokowe w Sanoku / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1996, nr 29, s.5
Miejska Biblioteka Publiczna w Sanoku ma już 50 lat / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 43, s.6-7
Moje baranki / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1996, nr 14, s.7
Nasza buda / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1996, nr 34, s.7
O balkonach sanockich kamieniczek / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1996, nr 17 – 18, s.6
O „starym szpitalu” / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1996, nr 11, s.5
Pamiątki Skansenu / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1996, nr 25, s.6
Rudolf Mękicki – patron sanockich numizmatyków / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1996, nr 47, s.7
Wrócił na rodzinną ziemię / Stefan Stefański // Tygodnik Sanocki. – 1996, nr 35, s.6
Wysłannicy dobrej nadziei / Stefan Stefański. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1996, nr 38, s.7
Złota moneta celtycka z Trepczy koło Sanoka / Stefan Stefański // Sanockie Zapiski Numizmatyczne. – 1996, nr 1, s.[21-22]
2002
Moje pierwsze „zagraniczne” wakacje : Wspomnienia 80-latka, który sięgnął pamięcią 70 lat wstecz / Stefan Stefański // Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej. – Z.2 (2002), s.131-135
1994
„Przekazuję to, co mam w głowie i w sercu” / Stefan Stefański ; rozm. Anna Strzelecka. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1994, nr 21 , s.6
1996
O honorze w kopercie i… / Stefan Stefański ; rozm. Joanna Kozimor. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1996, nr 24, s.5
WYDAWNICTWA ZWARTE
1958
Przyczynek do historii Muzeum w Sanoku / Stefan Stefański // W: Księga Pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958. – Kraków : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958. – S.276-280 : fot.
1963
Sanok i okolice / Stefan Stefański. – Warszawa : Sport i Turystyka, 1963. – 57 s.
1966
Piękno, zabytki, kultura ziemi sanockiej / Stefan Stefański // W: Ziemia sanocka / red. Jerzy Domański. – Kraków: Wydaw. Artystyczno-Graficzne, 1966. – S.60-72
1967
Bibliografia druków zwartych i czasopism dotyczących Ziemi Sanockiej, znajdujących się w Bibliotece Muzeum Historycznego w Sanoku / [oprac.] Stefan Stefański. – Sanok : Muzeum Historyczne, 1967. – 25 s.
1968
Muzeum Historyczne w Sanoku / Stefan Stefański // W: Muzeum Historyczne w Sanoku / [red.] Irena Ziewiec ; Muzeum Historyczne w Sanoku, Muzeum Okręgowe w Rzeszowie. – Rzeszów : Muzeum Okręgowe, 1968. – S.5-13 : il.
Rzemiosło artystyczne / Stefan Stefański // W: Muzeum Historyczne w Sanoku / [red.] Irena Ziewiec ; Muzeum Historyczne w Sanoku, Muzeum Okręgowe w Rzeszowie. – Rzeszów : Muzeum Okręgowe, 1968. – S.55-60 : il.
Zbiory historyczne / Stefan Stefański // W: Muzeum Historyczne w Sanoku / [red.] Irena Ziewiec ; Muzeum Historyczne w Sanoku, Muzeum Okręgowe w Rzeszowie. – Rzeszów : Muzeum Okręgowe, 1968. – S.20-29 : il.
1970
Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku : Informator – składanka / [tekst] Stefan Stefański. – Sanok : Muzeum Budownictwa Ludowego, 1970
1974
Sanok i okolice / Stefan Stefański. – Wyd.3 popraw. i uzup. – Warszawa : Sport i Turystyka 1974. – 86 s.: fot.
Rec.: (tur). – Il. // Podkarpacie. – 1975, nr 9, s.5
1980
Franciszek Prochaska / Stefan Stefański // W: Księga pamiątkowa / [red.] Zofia Bandurka i in. – Sanok : Komitet Organizacyjny Obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku, 1980. – S.105-106
1983
Muzeum Historyczne w Sanoku : Medale ze zbiorów sanockich kolekcjonerów : Stefana Stefańskiego, Czesława Czajki, Jana Zajdla / [wstęp] Stefan Stefański. – Sanok : Muzeum Historyczne, 1983. – [4] s.
1985
Prawda i legenda o dziejach Sanockiej Ziemi / Stefan Stefański // W: Sanocjana. Cz.1 / Komisja Szkoleniowa Koła Przewodników PTTK w Sanoku. – Sanok : Komisja Szkoleniowa Koła Przewodników PTTK w Sanoku, 1985. – S.13-17
1991
Cmentarze sanockie / Stefan Stefański. – Sanok : nakł. autora, 1991. – 30, [1] k. : 1 pl.
Rec.: M.J. // Tygodnik Sanocki. – 1992, nr 1, s.7
Karmel Zagórski / Stefan Stefański. – Sanok : Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, 1991. – [1], 30 k. [15] k. tabl. : fot., portr., rys.
Rec.: M.J. // Tygodnik Sanocki. – 1991, nr 26, s.7
Kartki z niedawnej przeszłości Sanoka / Stefan Stefański. – Sanok : nakł. autora, 1991. – [2]s., 82,[1]k.: fot., portr., rys.
Rec.: M.J. // Tygodnik Sanocki. – 1992, nr 12, s.11
Sanok i okolice : przewodnik turystyczny / Stefan Stefański. – [Wyd. 4 popr. i uzup.]. – Sanok : Zarząd Oddziału PTTK, 1991. – 113, [2] s., [26] s. tabl. : fot. kolor.
Rec.: Sieradzki S. // Tygodnik Sanocki. – 1991, nr 24, s.7
Sanok : plan miasta = city map / oprac. Leszek Puchała ; treść turyst. oprac. Stefan Stefański ; red. Piotr Kamiński , Robert Janaszek. – Ok. 1:10 000. – Warszawa : Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera, 1991. – 1 mapa : kolor.
1992
Epitafium Sebastiana Lubomirskiego w Kościele Farnym w Sanoku / Stefan Stefański. – Sanok : Wydaw. Bogumił Szczupak, 1992. – 24 s. : fot., portr., rys.
Rec.: (In) // Tygodnik Sanocki. – 1992, nr 41, s.5
1993
Kartki z niedawnej przeszłości Sanoka / Stefan Stefański. – [Wyd. 2]. – Sanok : Zarząd Oddz. PTTK, 1993. – 83, [1] s. : fot., portr., rys.
2005
Kartki z przeszłości Sanoka / Stefan Stefański; [red. Anna Strzelecka, Leszek Puchała]. – Sanok : Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku, 2005. – 174, [1] s. :
BIBLIOGRAFIA PRZEDMIOTOWA
1960
Dyr. Stefan Stefański, sekretarz : [karykatura] / il. Stanisław Kochanek // W : Dwa dni w mieście naszej młodości : Sprawozdanie ze Zjazdy Koleżeńskiego Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie Pierwszej Matury w roku 1958 / [przygot.] Zofia Bandurkówna i in.. – Warszawa, 1960. – K.[6]
1977
Kustosz / oprac.(a). – Il. // Podkarpacie. – 1977, nr 20, s.5
1978
WAWSZCZAK, Zbigniew
Barwna postać sanockiego muzealnictwa / Zbigniew Wawszczak. – Il. // Nowiny. – 1978, nr 248, s.5
1980
WOŁOSZYN, Anatol
Pasjonat z Sanoka / Anatol Wołoszyn. – Portr. // Nowiny. – 1980, nr 196, s.5
1983
Muzeum Historyczne w Sanoku : Medale ze zbiorów sanockich kolekcjonerów : Stefana Stefańskiego, Czesława Czajki, Jana Zajdla / [wstęp Stefan Stefański]. – Sanok : Muzeum Historyczne, 1983. – [4] s. ; 20 cm
1984
KOSZELA, Wiesław
Życie na dwa życiorysy… / Wiesław Koszela. – Il. // Gazeta Sanocka. -1984, nr 8-9 , s.13
1989
GRYGIEL, Jan
Kolekcjoner okruchów przeszłości / Jan Grygiel. – Il. // Widnokrąg. – 1989, nr 19, s.2
(jak)
Laureaci nagród im. F.Kotuli : Stefan Stefański z Sanoka i Antoni Jaroch z Przemyśla / (jak) // Nowiny. – 1989, nr 45, s.1, 2
(jg)
Nagrody i medale im. Franciszka Kotuli / (jg) // Nowiny. – 1989, nr 71, s.7
STRUŚ, Marian
Muzealny świat / Marian Struś. – Portr. // Podkarpacie. – 1989, nr 1, s.7
1995
(drm)
Czar wizytówki / (drm) // Nowiny. – 1995, nr 192, s.12
1996
KORZENIOWSKI, Tomasz
Stefan Stefański – 26 honorowy obywatel Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka / Tomasz Korzeniowski // Nowe Podkarpacie. -1996, nr 47, s.8
ORTYL, Tadeusz
Stefan Stefański – sanocki kolekcjoner. Ludzie szczególnej pasji / Tadeusz Ortyl. – Il. // Sanockie Zapiski Numizmatyczne. – 1996, nr 2, s.32-33
STRUś, Marian
Sanoczanin / Marian Struś. – Il. // Nowiny. -1996, nr 229, s.7
Wszystko memu miastu : Pan Stefan Stefański Honorowym Obywatelem Sanoka. – Il. // Tygodnik Sanocki. -1996, nr 46, s.1, 7
1998
/j/
Pożegnanie Pana Stefana / /j/ // Tygodnik Sanocki. – 1998, nr 24, s.3
SIWIEC, Bogusław
Pro memoria – Wspomnienie o Stefanie Stefańskim / Bogusław Siwiec. – Il. // Tygodnik Sanocki. – 1998, nr 44, s.8
1999
CIUPKA, Katarzyna
Stefański Stefan / Katarzyna Ciupka // W: Almanach podkarpacki’2000 / [red.] Janusz Szkutnik, Józef świeboda. – Rzeszów : Akces, ERWICO, 1999. – S.178-179
2002
Stefan Zbigniew Stefański // W: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka / Edward Zając ; [red.] Leszek Puchała ; [oprac. graf., przygot. do dr.] Anna Strzelecka. – Sanok : MBP im. Grzegorza z Sanoka, 2002. – S.108-113 : portr.
ZAJĄC, Edward
Historyk regionalista / Edward Zając. – Portr. // Tygodnik Sanocki. – 2002, nr 11, s.7
Bibliografię oprac. Agnieszka Górnisiewicz